Suốt tuổi thơ của mình, tôi đã theo mẹ đi ăn cỗ ở nhiều nhà trong, ngoài làng, trong họ. Ngày ấy và cả bây giờ, ở nhiều miền quê, người lớn đi ăn cỗ thường cho trẻ con theo cùng. Các đám cỗ ở quê thì nhiều lắm, nào đám cưới, mừng nhà mới, mừng con, cháu đầy tháng, đám giỗ,… Lũ trẻ chúng tôi từ hôm trước khi biết được theo chân mẹ đi ăn cỗ, đứa nào cũng rất háo hức.

Để lễ hội được vận hành theo đúng quy luật của văn hóa, các giá trị văn hóa của lễ hội được phát huy trong đời sống tinh thần xã hội, công tác quản lý lễ hội cần được đặc biệt quan tâm. Lễ hội chỉ phát huy được giá trị văn hóa khi công tác tổ chức và quản lý có sự thống nhất, phối hợp tốt giữa chính quyền và nhân dân địa phương.

Lễ hội đầu năm là dịp cầu bình an và tôn vinh giá trị văn hóa. Ở Hà Nam, đầu năm, 5/6 huyện, thị xã, thành phố đều có những lễ hội, ngày hội lớn. Những lễ hội đậm chất vùng miền, nơi các nghi thức cổ truyền, ký ức cộng đồng lan tỏa đã thu hút đông đảo nhân dân và du khách tham gia, thưởng ngoạn.

Trong không khí sôi nổi, phấn khởi, rộn ràng của Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn Xuân Ất Tỵ năm 2025 (xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên), trò chuyện với chúng tôi bác Nguyễn Văn Cương, xã Tiên Ngoại, thị xã Duy Tiên vui vẻ cho biết: Tại lễ hội Tịch điền, một trong những nghi thức đặc biệt quan trọng được đông đảo người dân đón xem đó là nghi thức cày tịch điền để khởi đầu mùa vụ mới. 16 năm qua, từ khi Lễ hội Tịch điền được phục dựng và tổ chức (năm 2009), tôi rất vui, phấn khởi và tự hào bởi năm nào gia đình tôi cũng có trâu tham gia nghi thức cày tịch điền tại Đọi Sơn. 

Hoạt động phát triển sự nghiệp là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành văn hóa, thể thao và du lịch (VH,TT&DL). Những năm qua, hoạt động phát triển sự nghiệp trên các lĩnh vực văn hóa, gia đình, bảo tồn, bảo tàng, thư viện, thể thao và du lịch đã được ngành VH,TT&DL triển khai, thực hiện đồng bộ với nhiều giải pháp và sáng kiến tạo kết quả cao.

Lễ hội đình Cựu, thôn Từ Đài, xã Chuyên Ngoại (thị xã Duy Tiên) năm 2025 diễn ra trong 2 ngày 18 - 19/2 (tức 21 - 22 tháng Giêng năm Ất Tỵ). Trong đó, ngày 18 là lễ báo yết thần hoàng, ngày 19 khai mạc, các đoàn thể, dòng họ dâng lễ và hoạt động tế lễ của nhân dân địa phương.

Trong những ngày đầu năm mới, khi sắc xuân tràn ngập muôn nơi, cũng là thời điểm những người yêu cờ tướng lại háo hức tụ hội, cùng nhau tranh tài trong những ván cờ đầy kịch tính. Đây không chỉ là một môn thể thao trí tuệ, mà còn là nét đẹp văn hóa truyền thống, góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân.      

Mùa Xuân là mùa khởi đầu của một năm, cũng là mùa lễ hội. Với nền văn hóa phong phú, đa dạng, giàu bản sắc, các lễ hội của Việt Nam trải dài khắp các miền.

Tiếp tục chuỗi các hoạt động văn hóa mừng Đảng, mừng Xuân Ất Tỵ 2025 và kỷ niệm Ngày Thơ Việt Nam, sáng 12/2, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND huyện Bình Lục và Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh phối hợp tổ chức chương trình Ngày thơ trên quê hương Tam Nguyên Yên Đổ Nguyễn Khuyến với chủ đề “Tổ quốc bay lên - Sắc xuân vườn Bùi” nhân kỷ niệm  190 năm Ngày sinh (15/2/1835 - 15/2/2025) và 116 năm Ngày mất Tam Nguyên Yên Đổ - Nguyễn Khuyến (5/2/1909 - 5/2/2025).

Tối 11/2 (tức 14 tháng Giêng năm Ất Tỵ), tại không gian thiêng của Di tích quốc gia đặc biệt đền Trần Thương, xã Trần Hưng Đạo (huyện Lý Nhân), UBND tỉnh Hà Nam tổ chức Lễ phát lương Đức Thánh Trần đền Trần Thương Xuân Ất Tỵ 2025.

Đã trở thành thông lệ hằng năm, vào dịp đầu xuân, tại Khu du tích đền Trần Thương (Lý Nhân) lại diễn ra lễ hội phát lương Đức Thánh Trần để tưởng nhớ công lao của Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn và các bậc tiền nhân có công với nước. Nghi lễ phát lương là hoạt động cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, nhân dân được ấm no, thụ hưởng thái bình. Qua đó, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc, giáo dục truyền thống yêu nước trong nhân dân...

Từ đường không chỉ là những công trình tâm linh, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, mà còn là nơi lưu giữ giá trị văn hoá của dòng họ, nơi thế hệ sau thể hiện đạo hiếu, lòng biết ơn, sự tri ân công đức với các bậc tiền nhân đặt nền móng cho sự hình thành, phát triển của dòng họ. Đây cũng là nơi lưu giữ những tư liệu quý, góp phần làm tốt công tác giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa quê hương. Từ đường Họ Lại Phù Vân (thành phố Phủ Lý) là một trong những từ đường như thế.

Sáng 9/2 (tức ngày 12 tháng Giêng năm Ất Tỵ), tại Khu du lịch Tam Chúc (phường Ba Sao, thị xã Kim Bảng), chùa Tam Chúc long trọng tổ chức Hội xuân Tam Chúc Xuân Ất Tỵ 2025 với chủ đề “Linh thiêng hội tụ”.

Ngày 6/2, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Công văn số 418/BVHTTDL- VHCS gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc bảo đảm thực hiện nếp sống văn minh, an toàn, tiết kiệm trong các hoạt động lễ hội sau Tết Nguyên đán Ất Tỵ và Lễ hội Xuân năm 2025.

Sáng 5/2 (tức 8 tháng Giêng), tại Di tích Quốc gia đặc biệt đền Trần Thương (xã Trần Hưng Đạo), UBND huyện Lý Nhân phối hợp với Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Hà Nam tổ chức Lễ khai hội Xuân Trần Thương năm 2025.

Ngày hội "Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc" năm 2025 sẽ diễn ra tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) từ ngày 14 - 16/2 (tức ngày 17, 18, 19 tháng Giêng năm Ất Tỵ).

Ngày 3/2/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Công điện số 09/CĐ-TTg yêu cầu các Bộ ngành, địa phương bảo đảm thực hiện nếp sống văn minh, an toàn, tiết kiệm trong các hoạt động lễ hội sau Tết Nguyên đán Ất Tỵ và Lễ hội xuân năm 2025.

Sáng 4/2 (tức mùng 7 tháng giêng năm Ất Tỵ 2025), tại Sân Tịch điền (thôn Đọi Tín, xã Tiên Sơn), UBND thị xã Duy Tiên long trọng tổ chức Lễ hội truyền thống Tịch điền Đọi Sơn năm 2025.

Kể từ mùa xuân năm 2009, Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn được phục dựng tại khu ruộng cách đây hơn một nghìn năm vua Lê Đại Hành đã thực hiện nghi lễ cày Tịch điền đầu Xuân, nhằm khuyến khích nông tang, cầu cho một năm mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu. Cũng từ năm 2009 đến nay Hội thi vẽ trang trí trâu được duy trì tổ chức,trở thành một hoạt động độc đáo, mang ý nghĩa sâu sắc tại Lễ hội Tịch điền hằng năm.

Chiều 2/2 (tức mùng 5 tháng Giêng), tại sân Tịch điền xã Tiên Sơn, UBND thị xã Duy Tiên đã tổ chức tổng duyệt Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn Xuân Ất Tỵ 2025. Dự tổng duyệt có đồng chí Nguyễn Anh Chức, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh; đại diện lãnh đạo một số sở, ngành của tỉnh; lãnh đạo thị xã Duy Tiên và xã Tiên Sơn.