Cải tạo cảnh quan môi trường nông thôn

Cải tạo cảnh quan môi trường, hướng tới xây dựng nông thôn mới (NTM) kiểu mẫu là mục tiêu cần phải thực hiện. Nhưng cải tạo cảnh quan như thế nào để phù hợp với yêu cầu NTM kiểu mẫu là vấn đề cần được quan tâm.

Con đường dọc làng Thượng ở xã Châu Sơn (Duy Tiên) mới được cải tạo, trồng hoa mười giờ ven đường. Người dân thôn Thượng vui mừng phấn khởi, vì nhờ có đường hoa, cảnh quan của làng đẹp hơn. Kể từ khi có đường hoa, người dân ý thức hơn nhiều trong việc bảo vệ cảnh quan môi trường, không ai nỡ bỏ rác ra vệ đường như trước.

Ông Lý Trần Thuần, Chủ tịch UBND xã Châu Sơn khẳng định: Từ mô hình điểm con đường hoa ở làng Thượng, tới đây, Châu Sơn sẽ nhân rộng ra các thôn xóm khác trong xã, trước mắt là thôn Câu Tử. Xây dựng NTM giàu về kinh tế, đẹp về cảnh quan là hai mục tiêu hết sức quan trọng. Châu Sơn đang nỗ lực thực hiện mục tiêu này, hướng tới xây dựng NTM kiểu mẫu. Có điều, chúng tôi chưa hình dung được mô hình NTM kiểu mẫu như thế nào và phải bắt đầu từ đâu. Bởi chỉ có đường hoa thì chưa được.

Môi trường nông thôn đang được xây dựng để ngày càng đẹp hơn. Nhưng rõ ràng, đâu đó, quá trình xây dựng NTM đang làm mất đi bản sắc của làng quê, làm cho nét đặc trưng riêng của làng quê đang bị phá vỡ. Trong khi, ô nhiễm môi trường đang có chiều hướng gia tăng.

Huyện Duy Tiên nhận thấy rõ yêu cầu cấp thiết của việc cải tạo cảnh quan môi trường nông thôn. Một mặt để ngăn chặn nguy cơ ô nhiễm môi trường từ rác thải sinh hoạt. Mặt khác, tạo điểm nhấn cho các xã NTM. Hơn thế nữa là xây dựng và giữ nét văn hóa truyền thống vốn có.

Về vấn đề này, ông Phạm Hồng Thanh, Chủ tịch UBND huyện cho biết: Mục tiêu của huyện Duy Tiên là tạo ra điểm nhấn NTM ở các xã, bằng việc chỉnh trang cảnh quan môi trường nông thôn. NTM phải đẹp về cảnh quan, giàu về bản sắc. Chất lượng đời sống của người dân cũng phải được nâng cao hơn nữa. Có như vậy, chương trình xây dựng NTM  mới đi vào chiều sâu.

Tại xã Mộc Nam, Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Mạnh Trinh cho biết: Mộc Nam đang bắt đầu chỉnh trang nông thôn từ việc xây dựng những con đường hoa. Hiện, cả 5 thôn trong xã đã trồng hoa ven các trục đường làng, đường liên thôn, với tổng chiều dài 1.500m. Mộc Nam được UBND huyện Duy Tiên cho phép chuyển đổi 70 ha sang mô hình trồng lúa, sen và nuôi cá để có những cánh đồng sen rộng trong mùa hè. Ngoài ra, Mộc Nam còn có làng dệt Nha Xá, làng còn lưu giữ một số biệt thự cổ kiến trúc Pháp. Phát triển du lịch làng nghề, kết hợp với phát triển du lịch tâm linh khu di tích đền Lảnh Giang sẽ tạo điểm nhấn cho địa phương.

Mộc Nam có những điều kiện tương đối thuận để xây dựng mô hình NTM kiểu mẫu. Tuy nhiên, bấy nhiêu vẫn chưa đủ. Nói như Bí thư Nguyễn Mạnh Trinh, Mộc Nam còn khó nhiều, nhất là nguồn vốn đầu tư xử lý môi trường làng nghề Nha Xá.

Chủ trương xây dựng NTM kiểu mẫu đã được UBND tỉnh chỉ đạo. Tại hội nghị triển khai kế hoạch sản xuất vụ mùa, vụ đông năm 2017, đồng chí Trương Minh Hiến, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh giao cho Sở NN&PTNT nghiên cứu, tham mưu với UBND tỉnh về xây dựng mô hình NTM kiểu mẫu ở tỉnh ta. Đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trương Minh Hiến khẳng định, mô hình NTM kiểu mẫu là bước tiếp theo cần phải thực hiện khi các địa phương đạt chuẩn NTM.

Theo Sở NN&PTNT, một trong những nhiệm vụ trọng tâm từ nay đến hết năm 2017 là phải đẩy nhanh tiến độ thực hiện các tiêu chí NTM. Sở tham mưu với UBND tỉnh đôn đốc các địa phương đẩy mạnh triển khai các biện pháp để giải quyết vấn đề vệ sinh môi trường nông thôn. Tập trung giải quyết triệt để tình trạng rác thải không được thu gom, xử lý. Sở NN&PTNT đã đề xuất với UBND tỉnh chỉ đạo các huyện, thành phố tập trung nguồn lực nhằm hoàn thành tốt tiến độ, lộ trình xây dựng NTM đã đề ra, tạo nền tảng ban đầu cho thực hiện các bước tiếp theo.

Hiện nay, các địa phương đang tập trung hoàn thành và nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM. Đối với vấn đề cải tạo cảnh quan môi trường, người dân đã nâng cao ý thức trong việc chỉnh trang nhà ở. Đối với xây dựng mô hình NTM kiểu mẫu, các địa phương đang chờ hướng dẫn thực hiện từ cấp tỉnh. Các xã mong muốn cần sớm ban hành các tiêu chí xã NTM kiểu mẫu để các địa phương chủ động ngay từ khâu cải tạo cảnh quan môi trường, gắn với mô hình NTM kiểu mẫu.

Để trở thành xã NTM kiểu mẫu, trước tiên, chất lượng tiêu chí NTM phải vượt bậc. Trong đó, cảnh quan môi trường nông thôn, trình độ dân trí và thu nhập bình quân theo đầu người phải cao hơn hẳn so với mức bình quân chung là những yêu cầu bắt buộc.  Một số ý kiến khác cho rằng, mô hình, tiêu chí NTM kiểu mẫu cần linh động, căn cứ vào điều kiện từng địa phương để xây dựng, tránh tình trạng rập khuôn, sao y nguyên mẫu. Có thể bắt đầu từ xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, hàng rào xanh kinh tế, khu vườn mẫu… Tránh tình trạng xây dựng NTM kiểu mẫu lại làm mờ hoặc mất đi bản sắc văn hóa ở nông thôn.

Qua đánh giá mức độ đạt chuẩn 19 tiêu chí NTM ở các xã, chúng tôi thấy, vẫn chưa có một điển hình NTM ở cấp thôn, có chiều sâu, từ hộ gia đình đến cộng đồng dân cư, từ kinh tế đến cảnh quan môi trường. Quá trình làm đường giao thông nông thôn ở nhiều địa phương đang làm mất đi một số giá trị đặc trưng quan trọng. Nhiều hàng cây  xanh ven đường đã bị chặt bỏ, giếng làng, ao hồ bị lấp. Thiết nghĩ, xây dựng, cải tạo cảnh quan môi trường nông thôn, nhất định phải giữ được những nét đặc trưng, riêng biệt của làng.

Bích Huệ

Bích Huệ